82ekran için yazan: Ahmet Toğaç
9. Okan Üniversitesi Öğrenci Filmleri Kısa Film Festivali’nde Mansiyon Ödülünü, yönetmen Aram Dildar’ın ödül törenine katılamaması sebebiyle kısa film dayanışmasına da vurgu yaparak adına bizzat aldığım Hazirîyek Bo Derengmayînê (Geç Kalışa Hazırlık) filmi festival sürecini tamamlayıp online olarak seyirci beğenisine açıldı. Enteresan biçimde bu açılış aslında filmin ilk online deneyimi değildi. Çünkü aylar önce Nevruz Bayramı’nda yönetmen filmini bir günlüğüne online olarak şifresiz biçimde yayınlamıştı.
Film taksicilik yaparak hayatını kazanmaya çalışan Selim’in ekmek teknesi olan arabasının artık neredeyse çalışmaz hale gelmesinin ardından bir çıkış yolu aramasını anlatıyor. Manaların kaybolup yaşamın metalaştığı kapitalist düzenin eleştirisi, yaşam takası üzerinden yapılıyor. Daha açık ifadeyle Selim yaşama hakkını kapitalist düzende var olma pahasına riske atarak en değerli varlığı olan yaşamını bir metaya dönüştürüyor. Bunu da kendi yaşamı üzerinden değil, babasının yaşamı üzerinden yapıyor. Sağlıklı babasına bir şekilde hasta raporu aldırtarak devletin sosyal yardımına erişeceği yanılgısına düşen Selim felaketi arzulamaya başlayacaktır.
Karakterin etnik kimliği de devletle giriştiği pazarlıkta önemli rol oynuyor. Yıllarca devlet nezdinde kabul görmeyen Kürt kimliği sebebiyle Selim devletin gözünde daha da görünür olmak ister. Çünkü filmin açılışında göründüğü üzere dağ başında arabası bozulduğunda yalnızdır. Kimsenin göremediği yerlerde sistem dışı kalmaktan korktuğu için var olduğunu devlete onun olanaklarıyla kanıtlamak ister. Ancak devletin de üstünde var olan ve onun mekanizmalarını kontrol eden büyük sistem için Selim çarklar arasında bastırılacaktır. Aile hayatı dahilinde babanın kurduğu sistem, devletin halkı üzerinde kurduğu sistemin mikro ölçeklisidir. Selim babasının sisteminden sıyrılıp, içten içe kendi ailesini kurma planlarıyla meşguldür. Arabanın satılması, bir dükkan sahibi olmak ve evlenmek gibi basamaklarla kendi küçük sistemini var etmek ister. Bunu isyan eder şekilde değil de tam kapitalizmin ona önerdiği şekilde yapmaktadır. Ancak emeği dışında babasına rapor aldırarak para kazanmak isteyen Selim tüm yaşamını metalaştırdığı için sistemin tepkisi de ağır olacaktır. Bu kapitalizmin ders verme niteliği değildir. Aksine onun çalışma prensibidir. Selim babasının yaşamını satın alınabilir hale getirmiştir. Aldığı ders sistemin değil gerçeğin ona verdiği cevaptır.
Filmin birçok seyircinin zihnindeki en kalıcı imajı herhalde Selim’in rüya sahnesidir. Bu sahne tuhaflığıyla fark edilir olmasının yanında içerik bağlamında da felaketin geleceğine dair bir işarettir. Selim’in kendi inisiyatifiyle metalaştırdığı yaşamı, gündelik hayatına da yabancılaşmasına sebep oluyor. Böylece rüya gibi bilinçdışı bir anda Selim’in zihni ona yıkımı gösterecek/yansıtacaktır. Bu yabancılaşmanın çarpıcılığının aslında bir yanılsama olduğu yanılgısına kapılan ve bilinç dışının yansımasına karşı tepkisiz kalan Selim, babasının ölümüne amiyane tabiriyle davetiye çıkarmıştır. Ölümün gerçekleştiği yatak odası sahnesinde Selim’i aynadaki aksinden görüyor oluşumuz da bu yanılgının karakter için sürekli olacağı ima edilir.
Dramatik olarak beklenmedik anda ortaya çıkan bu ölüm bir şekilde seyircide kurmaca dünyaya karşı yabancılaştırıcı bir etki oluşturur. Selim için olmasa da film var oluşun veya kimlik kazanmanın, devletin bürokrasisi içindeki materyalist bağlarla mümkün olmayacağını acı bir şekilde öğrenileceğini söyler. Ancak hayatta alınan her ders gibi bu da geç kalınmış bir pişmanlıktan ibarettir. Selim hazırlığıyla gündelik hayatını değiştirmek isterken babasının plansız gelen ölümüyle kurduğu fanteziyi aşmıştır. Ve final görüntüsü de Selim’in giremediği karmaşık sistemle gerçeğin arasında kalışıyla kapanır.
[stextbox id=’info’ bwidth=’#fce458′ ccolor=’fce458′ bcolor=’fce458′ bgcolor=’fce458′ cbgcolor=’fce458′ bgcolorto=’fce458′ cbgcolorto=’fce458′]
 |
Yapımcı: Fırat Kaya Senarist ve Yönetmen: Aram Dildar Görüntü Yönetmeni: Yağız Yavru Kurgu: Murat Sercan Subaşı Oyuncular: Salih Ekinci |
[/stextbox]
